Tirilye adı en çok dünyaca ünlü zeytiniyle tanınıyor. Günümdeki adı Zeytinbağı. Gerçekten hem zeytinin tadı çok farklı. 1924'deki mübadeleden önce çoğunlukla Rumların yaşadığı bir yermiş. Rumlar, Yunanistan'a giderken yanlarında zeytin aşılarını da götürmüşler ancak aynı sonucu elde edememişler.

Yeri gelmişken, Size Zeytinci İsmail Emil'den bahsedelim. Köyün meydanının aşağısında, büyük çınarın hemen karşısında bir dükkana giriyoruz. Kapıda büyükçe bir kantar, raflarda çeşit çeşit zeytinyağları. Duvarda da gazetelerden kesilmiş sayfalar. Birine gözümüz takılıyor. Spor sayfası; Bursaspor Beşiktaş'ı yenmiş, gol sonrası sevinç fotoğrafları. Golü atan "Küçük İsmail". Dükkanın sahibi İsmail Emil, zamanında Bursaspor'da santrafor oynamış. Sonra İsmail Bey ile sohbete dalıyoruz. Bize zeytinlerin hepsinden ikram ediyor. Hangisini alacağımızı şaşırdık. Hepsi birbirinden güzel. Sohbet koyulaştıkça soyadının nereden geldiğini anlatıyor. Amcası İstiklal Savaşı'nda yaralanıp Fransızlara esir düşer. Durumu oldukça kötüdür. Ancak Emilyano adında bir hemşire hayatını kurtarır. Savaştan sonra soyadı kanunu çıkınca bütün aile Emil soyadını alır. İşte İsmail Emil'in soyadının öyküsü.

Tirilye sokaklarında dolaşmak başlıbaşına bir keyif. Her köşenin arkasında bir süpriz sizi bekliyor. Bir bakıyorsuz eski bir ahşap ev, pencereleri çiçeklerle süslenmiş. Bir bakıyorsunuz, nefis deniz manzarası.

1980 yılında sit alanı ilan edilen Tirilye'de birçok eski ev bulunmakta. Bazıları tamamen restore edilmiş. Tirilyede 3 manastır, ve 4 kilise mevcuttur. Bunların bir kısmı harap durumda, bazılarıda ev olarak kullanılmaktadır. Bunlardan Aya Stefanos Kilisesi (9.yy) Osmanlılar döneminde Camiye dönüştürülmüş. Bugün Fatih Camisi ismini taşımakta.

Kemerli Kilise'nin ise çatısı çökmüş durumda. Duvarlarındaki resimler hala durmakta. Taş Mektep diye adlandırılan büyük yapı sağlam ancak bakımsız durumda. Makarios'un bu okuldan mezun olduğuna dair rivayetler var. Bu yapı daha sonra Darüleytan (Yetimler Mektebi), şehit çocukları için okul olarak kullanılmıştır. Tarihi hamam ise bugün kullanılmamaktadır.

Tirilye Marmara Denizi kıyılarında yer alan en güzel yerleşim yerlerinden biri. Görmenizi tavsiye ederiz.

Bursa'dan Mudanya'ya, oradan da Tirilye'ye (Zeytinbağı) ulaşabilirsiniz. Diğer bir yol : Yalova yönünden Bursa'ya gelirken Kurşunlu ayrımından sahil yoluna girin. Mudanya'ya ve oradan da Tirilye'ye varacaksınız.