Cumalýkýzýk'ýn tarihi, Osmanlý'nýn ilk kuruluþ yýllarýna kadar uzanýyor. Orhan Gazi'nin 7 oðluna kurduðu 7 kýzýk köyünden biri.

Köy Uludað eteklerinde yer alýyor. Ýrtifasý 600 m. civarýnda. Arkada Bakacak tepesini görebiliyorsunuz (bkz. Uludað Sayfasý)

Tarihi dokusu bozulmadan kalabilmiþ ender köylerimizden. Dolayýsýyla köy ve çevresi sit alaný olarak belirlenmiþ. Bu durum turizm yoluyla gelir elde eden köylülerin hoþuna giderken diðerleri için büyük sýkýntý doðuruyor. Evler koruma altýna alýnmýþ, ancak tamirat yapmak oldukça zahmetli ve maliyetli. Bu yüzden köylünün kendi baþýna böyle bir yükün altýna girmesi pek mümkün deðil. Aþaðýdaki resimlerde de göreceðiniz gibi bazý evler oturulamýyacak durumda ve tamir edilmeyi bekliyor.

Köyün giriþinde yerel yiyeceklerin satýldýðý tezgahlar sizi karþýlýyor. Bütün sokaklar arnavut kaldýrýmý ile kaplý ancak bazý köþeler ve bazý evlerin önü betonla kaplanmýþ. Köyün yukarýlarýna doðru çýktýðýnýzda meyve bahçeleri ile karþýlaþýyorsunuz.

Cumalýkýzýk'ta görmeye deðer yerlerden bazýlarý; etnoðrafya müzesi ve köyün dýþýnda yer alan eski kilise kalýntýsý. Köyün ön tarafýndan Nilüfer Ovasý'ný görebilirsiniz. Nefis bir manzara diyemiyeceðiz. Çünkü artýk Bursa bir sanayi þehri ve bütün ova irili ufaklý fabrikalarla kaplanmýþ.

Köy meydanýnda meyve, sebze ve þifalý otlarýn satýldýðý tezgahlar var. Yine ayný meydanda Gözleme yiyebileceðiniz birkaç yer bulunmakta. Yukarýlara doðru çýktýðýnýzda bir pansiyon ve daha çok yiyecek çeþidi bulabileceðiniz bir restoran daha var.

Ciddi bir yürüyüþ yapmak isterseniz köyün arkasýndan Uludað'ýn muhtelif yerlerine çýkan birkaç patika var. Ancak bunun için köyden bir rehber bulmanýzý ve bu geziye bir günden fazla vakit ayýrmanýzý tavsiye ederiz.

Bursa'ya girdikten sonra Ankara istikametine devam edin. 8-10 km sonra saðda Cumalýkýzýk tabelasýný göreceksiniz. Buradan saptýktan kýsa bir süre sonra yol ikiye ayrýlacak, saðdakinden devam edin. Bursa Eski Otobüs Terminli'nden (Garajlar) Cumalýkýzýk'a minübüs seferleri de mevcut.